Đáp án đề thi thử lớp 10 môn Văn Hà Tĩnh năm 2017

SỞ GD & ĐT HÀ TĨNH
 

ĐỀ THI THỬ MÔN NGỮ VĂN
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT

 Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Bài làm của thí sinh cần đảm bảo các ý cơ bản sau đây:

a. Căn cứ nội dung tư tưởng được thể hiện trong tiểu thuyết Tiếng gọi nơi hoang dã và đoạn trích Con chó Bấc (Ngữ văn 9, tập 2, Gd, 2005, tr. 151) chúng ta có thể xác định nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý trong nhan đề Tiếng gọi nơi hoang dã như sau:

- Nghĩa tường minh: “Nơi hoang dã” là nơi núi rừng, “Tiếng gọi nơi hoang dã” vì thế có thể hiểu là tiếng gọi của đại ngàn, của tổ tiên loài sói, gọi con chó Bấc về với đồng loại của nó ở chốn rừng sâu.(0,5d)

- Nghĩa hàm ý: “Nơi hoang dã” còn là nơi cõi lòng băng giá của một bộ phận người trong xã hội tư bản Mĩ đương thời. Ở đó người với người tàn nhẫn, khái niệm tình thương, sự công bằng, lòng nhân hậu bị xem rẻ. Hàm ý sâu xa của nhan đề này chính là tiếng gọi vào cõi lòng giá lạnh, vô cảm, tàn nhẫn của con người. Tác giả muốn đánh thức lương tri con người, gọi họ trở về với lối sống văn minh, tình nghĩa.(0,5d)

b. Bài làm của thí sinh phải đảm bảo ba yêu cầu:

- Thứ nhất, viết đoạn văn có dung lượng khoảng 10 câu.

- Thứ hai, đoạn văn đó phải được viết theo cách lập luận Tổng – phân – hợp.

-  Thứ ba, nội dung của đoạn văn phải bàn về ý nghĩa nhan đề Tiếng gọi nơi hoang dã (đã chỉ ra ở câu a).

c. Bài làm của thí sinh phải đấp ứng các yêu cầu sau:

* Về kỹ năng: Thể hiện rõ sự nhuần nhuyễn kỹ năng làm bài văn nghị luận xã hội, dạng bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí được gợi ra trong một tác phẩm văn học;  diễn đạt lưu loát, trong sáng, không mắc lỗi chính tả,  ngữ pháp; kết cấu bài văn chặt chẽ và hoàn chỉnh.

* Về kiến thức: bài làm cần có một số ý cơ bản sau đây:

1. Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: bài học lối sống được gợi ra từ nhan đề Tiếng gọi nơi hoang dã và đoạn trích Con chó Bấc

2. Làm rõ bài học lối sống được gợi ra từ nhan đề Tiếng gọi nơi hoang dã và đoạn trích Con chó Bấc, cụ thể là: xã hội đã vô cảm, thì con người cần phải hữu cảm, phải dành cho nhau tình cảm yêu thương, sự quan tâm thành thực; không lạnh lùng vô cảm. Có người từng nói rằng: “Nơi  lạnh nhát không phải là  Bắc cực mà là nơi không có tình người”.

3. Bàn luận:

- Khẳng định tính đúng đắn và ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà  nhà  văn gửi gắm trong nhan đề tác phẩm và đoạn trích.

- Nếu con người biết quan tâm, yêu thương đùm bọc lẫn nhau thì hệ quả như thế nào (ví dụ minh họa)?

- Ngược  lại,  nếu  người  với  người  lạnh lùng, vô cảm, không có tình yêu thương và sự quan tâm lẫn nhau thì hệ quả sẽ ra sao? Cho ví dụ minh họa.

- Trong  xã  hội tư bản Mĩ đầu thế  kỉ XX một  bộ phận người vẫn sống lạnh lùng, vô cảm, thiếu vắng tình  người. Đây là “vấn nạn” kìm hãm sự phát triển của xã  hội loài người trên hành trình hướng đến văn minh.

- Ý nghĩa tư tưởng mà Jack London gửi gắm trong tiểu thuyết Tiếng gọi nơi hoang dã nói chung và đoạn trích "Con chó Bấc" nói riêng cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

4. Bài học nhận thức và hướng hành động:

- Tránh xa lối sống vô cảm 

- Coi trọng lẽ sống tình thương

- Quan tâm chia sẻ, giúp đỡ và yêu thương những cảnh đời nghèo khổ, bất hạnh,…Phát huy tốt truyền thống lá lành đùm lá rách của cha ông tự ngàn xưa.

- Biết rung cảm trước những điều chân, thiện, mĩ; biết loại trừ những gì tàn bạo, xấu xa, độc ác

- Cố gắng có nhiều hành động thể hiện sự chân thành, yêu thương, quan tâm giúp đỡ đến mọi người, dù là những việc nhỏ nhất.

5. Đánh giá chung: Khái quát toàn bộ bài viết/ hoặc sử dụng một ý kiến, nhận định trực tiếp liên quan đến nội dung bàn luận để nhấn mạnh vấn đề.

*  Về kỹ năng: Bài làm phải thể hiện nhuần nhuyễn kỹ năng làm văn nghị luận, dạng nghị luận về một hình tượng trong tác phẩm thơ. Kết cấu bài viết chặt chẽ. Diễn đạt lưu loát, trong sáng, giàu cảm xúc,…

* Về kiến thức: Bài làm càn đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Giới thiệu khá quát về tác giả, tác phẩm và vấn đề cần nghị luận: hình tượng Bác Hồ trong bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương.

2. Bác Hồ trong cảm thức của Viễn Phương:

- Bác Hồ - một con người bình thường giữa đời thường, gần gũi, bao dung (thể hiện qua cách xưng hô: con –  bác, qua tình cảm tha thiết của nhân dân “dòng người đi  trong thương nhớ”, “nghe nhói ở trong tim”, “thương trào nước mắt”…, qua hình ảnh thơ “vầng trăng sáng dịu hiền”,…).

- Bác Hồ - vị lãnh tụ vĩ đại mang tầm vóc vũ trụ (thể hiện qua hình ảnh ẩn dụ “mặt trời trong lăng”, “trời xanh”,).

- Về nghệ thuật khắc họa hình tượng Bác Hồ: bài thơ có giọng điệu vừa trang trọng, vừa thiết tha sâu lắng; Giọng thơ  thay đổi linh  hoạt  theo  mạch cảm xúc: khi hồi hộp, náo  nức  (trên đường  vào  lăng), lúc  tự  hào, thành kính (đứng trước lăng),lúc lại xúc động thiết tha (lúc chia  xa).

Hệ thống từ ngữ giàu sức gợi, hình ảnh đặc sắc mang ý nghĩa biểu tượng. Hình tượng Bác Hồ được khắc họa  đan xen hài hòa với nỗi niềm thành kính của tác giả và nhân dân Nam bộ, và càng lúc càng rõ nét theo điểm nhìn từ xa đến gần của tác giả.

3. Nâng cao vấn đề:

- Bác Hồ là hình tượng phổ biến trong thơ ca, nghệ thuật Việt Nam (có thể gọi tên một số tác phẩm: ví dụ Bác ơi của  Tố  Hữu,  Người đi tìm hình của  nước  của  Chế Lan Viên,…).Trong cảm thức của Viễn Phương, Bác Hồ được nhìn ở nhiều góc độ khác nhau, đó là một đóng góp đáng kể cho thơ ca viết về Bác.
- Hình tượng Bác  Hồ  được khắc  họa  vừa gần gũi, thân thương vừa lớn lao  vĩ đại, giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về Bác và thêm yêu thêm kính vị cha già, vị lãnh tụ vĩ đại này.

4. Đánh giá chung: Khái quát toàn bộ bài viết

*  Về  kỹ  năng: Bài làm phải thể  hiện nhuần nhuyễn kỹ năng làm văn nghị luận, dạng nghị luận về một vấn đề trong tác phẩm tự sự. Kết cấu bài viết chặt chẽ. Diễn đạt lưu loát, trong sáng, giàu cảm xúc,…

* Về kiến thức: Bài làm càn đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, tình huống gặp gỡ và tâm trạng “háo hức và mơ mộng” của cô gái .

2. Cô kỹ sư trẻ xúc động trước hết bởi bó hoa tươi mà anh thanh niên đã tặng cô, ẩn chứa trong bó hoa ấy là tất cả tấm lòng hiếu khách, và cảm xúc “thèm người” của anh.

3. Cô kỹ sư xúc động khó tả còn bởi một bó hoa khác, bó hoa ấy chính là anh thanh niên – một tấm gương tuyệt đẹp về cách sống, về thái độ đối với con người, với công việc,… Cụ thể là:

- Miệt mài, say mê với công việc và dũng cảm khắc phục khó khăn. Anh quan niệm: “khi ta làm việc, ta với công việc là đôi”. Anh bảo rằng: “Công việc của cháu  gian khổ thế đấy, chứ nếu cất nó đi, cháu buồn đến chết mất".

- Quan niệm của anh về hạnh phúc thật là đơn giản nhưng cũng thật đẹp. Anh thấy mình “thật hạnh phúc” khi biết không quân ta bắn rơi được máy bay Mỹ trên cầu Hàm Rồng,..

- Trong hoàn cảnh sống và làm việc nơi núi cao heo hút, không một bóng người, anh luôn mang trong mình cảm giác “thèm người” nhưng anh lại ý thức rõ: “Nếu đó chỉ là nỗi nhớ phồn hoa đô thị thì thật xoàng”. Anh quan tâm, yêu mến, quý trọng mọi người: anh gửi biếu gói tam thất cho vợ bác lái xe vừa bị ốm, tặng hoa cho cô gái, mời bác lái xe và ông hoạ sĩ uống trà, tặng cho người đi xa  một giỏ trứng gà tươi.

-  Dù một mình nhưng anh vẫn tự lao động để cải thiện đời sống, một vườn hoa rực rỡ, vườn chè thơm ngào ngạt, và căn phòng của anh lúc nào cũng ngăn nắp, gọn gàng. Nếp sống hằng ngày của anh được tổ chứ nề nếp, làm việc, ăn uống, nghĩ ngơi, đọc sách, đọc báo,… như một con người đang sống và làm việc giữa một xã hội, với  mọi người, chứ không phải một mình anh. Đó là một thái độ tự trọng, đó chính là sống đẹp, sống có văn hóa.

- Anh còn là người khiêm tốn, thành thực. Trong cuộc gặp gỡ với những người dưới xuôi lên, anh chỉ nói về riêng mình năm phút, mà thật ra anh chỉ giới thiệu về công việc của mình. Nói về mình đã ít mà cách nói cũng hết sức nhẹ nhàng. Anh chân thành giới thiệu với bác họa sĩ bao nhiêu người đáng để vẽ hơn anh.

-> Cô gái vừa mới vào đời, bắt đầu tìm hiểu cuộc sống và công việc. Những phẩm chất sáng ngời của anh thanh  niên còn đẹp hơn bó hoa mà anh tặng cô. Anh chính  là tấm gương giúp cô có thêm dũng khí khám phá cuộc sống, như một định hướng tốt đẹp và đúng đắn cho cô, nên cô thấy háo hức và mơ mộng được sống và làm việc như anh.

4. Nâng cao vấn đề:

- Anh thanh niên: biểu trưng cho tuổi trẻ, những người đã và đang hy sinh thầm lặng cho đất nước. Chính anh đã làm cho tất cả các nhân vật, đực biệt là cô kỹ sư trẻ phải bàng hoàng xúc động, cảm phục.

- Tác giả Nguyễn Thành Long đã xây dựng nên một biểu tượng để thế hệ trẻ noi theo, phấn đấu, hy sinh vì sự phát triển của quê hương đất nước.

- Hình tượng anh thanh niên và cảm xúc háo hức mơ mộng của cô gái đã góp phần xua tan bao vất vả nhọc nhằn, giúp người đọc lạc quan hướng đến một tương lai tươi sáng

5. Đánh giá chung: Khái quát toàn bộ bài viết.

Lưu ý: H/s có thể trình bày bài làm theo nhiều cách khác nhau, miễn là đảm bảo các ý cơ bản trên đây. Khuyến khích cho điểm những bài làm giàu tính sáng tạo.